Auteur: Erik Versluis fysiotherapeut
Gepubliceerd: 13-10-2019
Geactualiseerd op: 11-11-2024
⏱ Leestijd: 6 minuten

Herstel na schouder uit de kom

Ben je herstellende van een schouder die uit de kom is gegaan, of heb je het idee dat je schouder makkelijk uit de kom kan schieten?

In dit artikel vind je antwoorden op veelgestelde vragen over de oorzaken, behandelingen en herstelmogelijkheden  van een schouderontwrichting.

Bij wie komt een schouderluxatie voor?

Een schouder uit de kom, ook wel ‘schouderluxatie’ genoemd, komt vaak voor bij mannen van 21 tot 30 jaar, meestal als gevolg van sport. Bij vrouwen gebeurt dit vaker op latere leeftijd, tussen de 61 en 80 jaar, vaak na een val.

Mensen met soepele gewrichtsbanden, zoals sommige jongeren, hebben meer kans op een schouder uit de kom. Bij fysiotherapie Middenweg in Amsterdam-Oost zien we dan ook regelmatig schouderluxaties op jonge leeftijd.

Oorzaak schouder uit de kom

Gewrichten zoals de heup, knie of elleboog gaan zelden uit de kom door hun stabiele anatomie. De schouder heeft echter grote beweeglijkheid door een ruim gewrichtskapsel en relatief grote schouderkop in verhouding de kleine gewrichtskom. Vergelijk het met een golfbal op een tee: een delicate balans tussen spieren, schoudergewricht en kapsel, die de schouder op de plaats houden.

Door schade of te grote beweeglijkheid van deze structuren kunnen ze hun ondersteunende functie verliezen, waardoor de schouder gedeeltelijk, of in zijn geheel uit de kom kan gaan.

Je schouderspieren en gewrichtskapsel houden de schouderkop goed op zijn plaats. Toch zijn er situaties waarbij het mis kan gaan.

Schouder uit de kom zonder trauma.

Een schouder kan zonder trauma uit de kom schieten, bijvoorbeeld bij mensen met soepele gewrichtsbanden of zwakke schouderspieren. Vaak gebeurt dit bij het bewegen van de arm omhoog én naar achter, zoals bij het aantrekken van een jas, een werpbewegingen maken of uitrekken na het slapen.

Party dislocaters

Sommigen mensen, veelal jongeren, kunnen hun schouder bewust uit de kom bewegen, ook wel ‘party dislocators’ genoemd, verwijzend naar feestjes waar dit gebeurt. Zij spannen doelbewust bepaalde schouderspieren aan om de schouderkop te verplaatsen en laten deze weer op zijn plek schieten door andere spieren aan te spannen.

Schouder uit de kom na een trauma.

Bij een harde val of botsing, zoals bij contactsporten, kan je schouder uit de kom schieten door de kracht die op het gewricht wordt uitgeoefend. Dit noemen we een  ’traumatische schouderluxatie’, die op alle leeftijden kan voorkomen.

Herstel na een schouderluxatie?

Hoe lang duurt het herstel van een schouderluxatie? In de praktijk is je schouder hersteld wanneer je deze weer volledig in het dagelijks leven en sport kunt gebruiken.

Zonder complicaties duurt dit herstel vaak tussen de 4 en 24 weken, afhankelijk van factoren zoals:

• wél of geen operatie?
• Is de schouder vaker uit de kom geweest?
• Het tijdig opstarten van schouderoefeningen.
• Eventuele complicaties zoals een schouderverstijving.

Bekende complicaties na een schouder uit de kom

Zenuwbeschadiging

Na een schouderontwrichting naar voren treedt er in 48% van de gevallen een beschadiging van de okselzenuw op (Nervus Axillaris). Deze beschadiging kan gevoelsstoornissen en krachtverlies in de schouder en arm veroorzaken, en het herstel hiervan kan weken tot maanden duren.

Schouderbreuk, kapselscheur en schade gewrichtskom

Andere bekende complicaties zijn een schouderbreuk, kapselscheur, of beschadiging van de schouderkom.

Hill Sachs letsel

Een Hill Sachs letsel, benoemd door de radiologen Hill en Sachs, ontstaat als de schouderkop uit de kom schiet en tegen de gewrichtskom botst, wat een een indeukbreuk (impressiefractuur) veroorzaakt.

Dit komt bij 88%-100% van de schouderluxaties voor. Over het algemeen veroorzaakt dit letsel geen klachten, maar sommigen ervaren pijn of een blokkerend gevoel in de schouder bij werpbewegingen. Het botdefect kan tijdens het draaien van de schouder vastlopen tegen de gewrichtskom, dit wordt ‘verhaking’ genoemd.

Behandeling na een schouder uit de kom

Het herstel van een schouderluxatie vraagt om een goed advies en persoonlijk behandelplan. Voor traumatische, eerste schouderluxaties varieert het behandeladvies per leeftijdscategorie.

Dit advies is gebaseerd op wetenschappelijk bewijs en de mening van experts.

Behandeladviezen per leeftijdscategorie

• Onder de 25 jaar

Binnen 6 weken is een gesprek met de orthopedisch chirurg gewenst. Uit studies blijkt dat een operatie de kans op een herhaling vermindert.

• Tussen de 25 en 40 jaar

Afwachten en de schouder drie tot zes maanden onder begeleiding van een fysiotherapeut mobiliseren en trainen, Indien na zes maanden pijn en beperking aanhouden, kan een operatie worden overwogen.

• Boven de 40 jaar

Bij een schouderluxatie kunnen schouderpezen scheuren. Echografie, mogelijk bij Fysiotherapie Middenweg, helpt bij vroegtijdige diagnostiek. Het tijdig hechten van gescheurde pezen kan behoud van schouderfunctie bevorderen.

Moet ik een mitella dragen?

Na een operatie wordt een mitella of armsling vaak drie tot zes weken gedragen om het operatiegebied te beschermen. Zonder operatie is een draagduur van één tot twee weken gebruikelijk. Onderweg is het raadzaam de mitella te dragen; thuis mag deze af.

Zelf de schouder terugzetten?

Hoewel je dit nog wel eens in films ziet, is het zelf terugzetten van een schouder niet aan te raden en brengt risico’s met zich mee. Alleen getraind medisch personeel kan een schouder veilig terugzetten, vaak onder lichte verdoving.

Wél of geen operatie na schouderluxatie?

Studies tonen aan dat vooral jonge, actieve mannen tussen de 20 en 28 jaar baat hebben bij een operatie na een eerste traumatische schouderluxatie. Voor anderen kan een goed revalidatietraject ook succesvol zijn.

Een operatie wordt vooral overwogen waneer de schouder regelmatig uit de kom blijft schieten en er duidelijke schade aan het schouderkapsel of de gewrichtskom is.

Veel voorkomende operaties na een schouderluxatie

• Bankart operatie

Bij een Bankartletsel, waarbij het kapsel en de kraakbeenring (labrum) losscheuren, kan de chirurg het kapsel en labrum terughechten aan de gewichtsskom.

In onderstaande animatie kun je zien hoe dit letsel ontstaat. De kraakbeenring (labrum) rond de kom is hier wit van kleur. 

→ Meer informatie over herstel na een Bankart operatie

• Latarjet operatie

Bij schade aan de botrand van de gewrichtskom (Bony Bankart letsel) wordt een stukje bot met pezen van het schouderblad aan de beschadigde komrand vastgezet. 

Fysiotherapie na schouderluxatie.

Bij Fysiotherapie Middenweg bestaat het revalidatietraject uit drie fasen, afhankelijk van de ernst van het letsel en een eventuele operatie. Herstel zonder operatie en zonder complicaties, zoals bijvoorbeeld een schouderverstijving, duurt doorgaans zes tot 8 weken, maar na een operatie kan het langer duren.

Fase 1. De beschermingsfase (1-6 weken)

Om het schouderkapsel te laten herstellen, worden grote en snelle armbewegingen vermeden. Een mitella wordt zonder operatie 1 tot 2 weken voorgeschreven en na een operatie zes weken.
Onderstaande oefening kan in de eerste fase gedaan worden. Spierversterkende ‘isometrische’ oefeningen, waarbij spieren worden aangespannen zonder beweging, helpen de spierconditie te verbeteren.

Fase 2. Herstel van dagelijkse functies: (6-8 weken) 

Het doel is om de beweeglijkheid en spierfunctie van de schouder te herstellen zodat dagelijkse activiteiten weer goed uitvoerbaar zijn. Hiervoor worden oefeningen gedaan om de schouder te versterken en mobiliseren. Deze oefeningen lijken sterk op de arm- en schouderbewegingen die in het dagelijks leven gemaakt worden.

In de volgende video worden de hefspieren van de schouder getraind.

Fase 3 : Herstel gericht op sport: (8 weken tot 6 maanden)

In deze fase de wordt de arm gericht getraind voor specifieke sporten en bovenhandse bewegingen.  Het versterken van de rotator cuff en het trainen van de benen,  heupen en romp dragen bij aan de kracht en stabiliteit van de schouder tijdens sportactiviteiten

Samenvatting

Een schouder uit de kom kan spontaan of door een trauma ontstaan. Het herstel duurt meestal enkele weken to maanden, afhankelijk van de gekozen behandelmethode, aanwezigheid van complicaties en terugkeer naar sport.

Een operatie is niet altijd nodig, maar kan bij jonge, actieve mensen wel voordelen bieden. Het dragen van een mitella of armslag helpt bij bescherming na een operatie,  maar ook zonder operatie kan dit in de eerste weken verlichting bieden. Zelf terugzetten van de schouder is vanwege risico’s niet aanbevolen.

Fysiotherapie met een specifiek revalidatieprogramma, ondersteunt een succesvol herstel en helpt de schouderfunctie weer op niveau te krijgen.